کلستئاتوم به رشد غیر طبیعی و غیر سرطانی پوست گفته می شود که در بخش میانی گوش و در پشت پرده گوش اتفاق می افتد. این مشکل ممکن است مادرزادی باشد ولی شایع ترین علت بروز کلستئاتوم عفونت های تکرار شونده گوش میانی است.
اغلب کلستئاتوم به شکل کیست یا کیسه ای نمایان می شود که لایه های قدیمی پوست را در خود جای داده است. این عارضه به نحوی پیشروی می کند که با تجمع این سلول های مرده پوست در یک جا، بافت به آرامی رشد کرده و با اشغال فضای بیشتر داخل گوش به استخوان های ظریف گوش میانی آسیب خواهد رساند. آسیب دیدن استخوان های داخل گوش میانی ممکن است باعث کاهش قدرت شنوایی و اختلال تعادل شده و حتی عملکرد عضلات صورت را با اختلال روبرو کند.
علت کلستئاتوم
درکنار عفونت های تکرار شونده گوش بروز کلستئاتوم ممکن است در نتیجه عملکرد ضعیف شیپور استاش نیز اتفاق بی افتد. شیپور استاش همانند لوله ای است که از پشت بینی تا گوش میانی ادامه داشته و، وظایف خاص خودش را دارد.
شیپور استاش به جریان هوا داخل گوش کمک کرده و فشار هوا در دو طرف پرده گوش را تنظیم می کند. در صورتی که شیپور استاش نتواند کار خود را به درستی انجام دهد مشکلات زیر پیش خواهد آمد:
- آلرژی
- سرما خوردگی
- عفونت سینوسی
- عفونت های گوش شدید
در صورتی که شیپور استاش به خوبی کار خودش را انجام ندهد، مکشی در داخل گوش میانی به وجود خواهد آمد. در نتیجه بروز این مکش ممکن است بخشی از پرده گوش تان به داخل گوش میانی کشیده شده و کیستی ایجاد کند که نهایتاً تبدیل به کلستئاتوم شود. در نتیجه رشد و پر شدن این کیست از سلول های مرده پوست، مایع و دیگر مواد اضافه موجود در گوش، این کیست روز به روز بزرگتر و خطرناک تر خواهد شد.
علائم کلستئاتوم
معمولاً علائمی که همراه با کلستئاتوم به وجود می آیند در ابتدا چندان حساس نبوده و مشکل خاصی ایجاد نخواهند کرد. اما این عارضه با رشد کیست، خطرناک تر شده ومی تواند مشکلات زیادی داخل گوش فرد به وجود آورد.
در ابتدای به وجود آمدن کلستئاتوم ممکن است شاهد خروج ماده ای بد بو از داخل گوش باشید. همزمان با رشد کیست، فرد احساس می کند که فشار زیادی به گوشش وارد شده و در نتیجه احساس ناراحتی خواهد داشت. همچنین ممکن است احساس درد در پشت یا داخل گوش داشته باشد. گاهی اوقات رشد و بزرگ شدن کیست در داخل گوش می تواند منجر به افزایش فشار و کاهش قدرت شنوایی فرد شود.
در صورتی که هرکدام از این علائم را داشتید سریعاً به پزشکتان مراجعه یا با او تماس بگیرید. سرگیجه، فلج عضلات صورت و از دست دادن دائمی قدرت شنوایی از جمله علائم هشدار دهنده است که ممکن است در نتیجه رشد کیست و عدم درمان آن صورت پذیرد.
عوارض کلستئاتوم
زمانی که کلستئاتوم درمان نشده باقی بماند، دائماً بزرگ و بزرگ تر شده و می تواند عوارض و خطرات زیادی برای فرد به دنبال داشته باشد. سلولهای پوست مرده ای که در داخل گوش تجمع می کنند محل بسیار خوبی برای باکتری ها و قارچ ها بوده و به آنها امکان رشد در داخل گوش را خواهند داد. این یعنی کیست در کنار بزرگ شدن ممکن است آرام آرام عفونی هم شده و شاهد التهاب و خروج مواد اضافی از گوش باشید.
با گذشت زمان و درمان نکردن کلستئاتوم، این کیست و زائده رفته رفته بزرگ تر شده و می تواند استخوان های موجود در گوش میانی را نابود کند. حتی در صورت رشد بیش از حد ممکن است به پرده گوش ،استخوان های نزدیک مغز و حتی عصب های صورت نیز آسیب های جدی ای برساند. در نتیجه با رشد کیست و شکسته شدن استخوان های داخل گوش ممکن است فرد تا آخر عمرش کم شنوا شود
گاهی اوقات حتی با رشد بیشتر، کیست به سمت صورت رشد خود را ادامه داده و باعث ضعیف شدن عضلات صورت خواهد شد. عوارض دیگری که ممکن است برای فرد اتفاق بی افتد شامل موارد زیر است:
- عفونت مزمن گوش
- تورم در گوش داخلی
- فلج عضلات صورت یا ضعیف شدن آنها
- مننژیت که نوعی عفونت مغزی کشنده است.
- آبسه مغزی یا جمع شدن عفونت در داخل مغز
- تشخیص کلستئاتوم
گاهی اوقات حتی با رشد بیشتر، کیست به سمت صورت رشد خود را ادامه داده و باعث ضعیف شدن عضلات صورت خواهد شد. عوارض دیگری که ممکن است برای فرد اتفاق بی افتد شامل موارد زیر است:
- عفونت مزمن گوش
- تورم در گوش داخلی
- فلج عضلات صورت یا ضعیف شدن آنها
- مننژیت که نوعی عفونت مغزی کشنده است.
- آبسه مغزی یا جمع شدن عفونت در داخل مغز
تشخیص کلستئاتوم
درمان
بدون شک تنها راه برای از بین بردن کلستئاتوم عمل جراحی است که طی آن کلستئاتوم از داخل گوش خارج می شود. برای جلوگیری از رشد و عوارض بعدی کیست داخل گوش باید کلستئاتوم هرچه سریع تر از داخل گوش خارج شود. معمولاً این عارضه به خودی خود بهبود نیافته و در صورت رها شدن به حال خود می تواند عوارض بسیاری را به همراه داشته باشد. پس از تشخیص دقیق کلستئاتوم، داروهای آنتی بیوتیک، قطره های داخل گوش و نظافت منظم و دقیق گوش برای درمان کیست، کاهش التهابات و تخلیه گوش تجویز خواهد شد. با این اقدامات پزشکتان می تواند رشد کیست را تحت نظر داشته و برنامه و روز عمل جراحی برای خارج کردن کیست را مشخص کند.
در بسیاری از موارد عمل جراحی خارج کردن کیست، سرپایی بوده و نیازی نیست بیمار بعد از انجام عمل جراحی داخل بیمارستان بماند.
پیشگیری کلستئاتوم
بدون شک از بروز کلستئاتوم مادر زادی نمی توان جلوگیری کرد ولی والدین کودک باید مراقب وضعیت سلامت گوش کودک خود بوده و در صورت تشخیص فوراً به دنبال درمان آن باشند. اگر می خواهید در طول زندگی تان دچار کلستئاتوم نشوید، مراقبت های نظافتی و جلوگیری از بروز عفونت بهترین راهکاری است که می توانید در پیش بگیرید. همچنین در صورت بروز کیست یا مشاهده علائم گفته شده باید حتماً با پزشکتان در ارتباط بوده و برای جلوگیری از بروز عوارض جبران ناپذیر سریعاً تحت درمان و عمل جراحی قرار بگیرید. اگر مطمئن هستید که دچار کلستئاتوم شدید در تماس با پزشکتان تردید نکنید.
پیش آگهی کلستئاتوم
به طور کلی نتیجه درمان کلتسئاتوم خوب خواهد بود.
در صورتی که روند تشخیص و درمان کیست به سرعت صورت گرفته باشد، عوارض بسیار کمی اتفاق خواهد افتاد.
درصورتی که این تشخیص دیر اتفاق افتاده و برای درمان نیز دیر اقدام شود، ممکن است کلستئاتوم منجر به مشکلات شنوایی، تعادل، سرگیجه و یا حتی ضعیف شدن عضلات صورت فرد شود.
عوامل خطرناک کلتسئاتوم
خطرناک ترین عامل، عفونت های تکرار شونده داخل گوش هستند.
تخلیه نامناسب گوش از طریق شیپور استاش نیز ممکن است باعث بروز آلرژی های شدید شود.
علت اصلی بروز عفونت های مکرر گوش در فرد می تواند به خاطر سابقه خانوادگی، در معرض عفونت های سینوسی و گوشی قرار گرفتن یا حتی مصرف سیگار یا در معرض قرار گرفتن دود است.